Het is tijd dat Europa in technologische soevereiniteit investeert via AI-gigafabrieken

Het Duitse Soofi-initiatief vertegenwoordigt veel meer dan een eenvoudig onderzoeksproject. Het is een duidelijk signaal dat Europa eindelijk begrijpt hoe kritiek het is om niet uitsluitend afhankelijk te zijn van Amerikaanse technologische oplossingen.

Met twintig miljoen euro aan financiering bouwt een consortium van zes Duitse onderzoeksinstellingen en twee startups een echt soeverein open-source taalmodel. Dit is precies het type investering dat in heel Europa moet worden gerepliceerd. De context is cruciaal.

Terwijl Amerikaanse giganten zoals OpenAI, Google en Meta de markt voor grootschalige taalmodellen domineren, loopt Europa het risico permanent afhankelijk te blijven van technologieën die door andere machten worden beheerd. Het gaat niet alleen om economische competitiviteit, hoewel dat belangrijk is.

Het gaat om technologische autonomie, het vermogen om onze eigen ethische en regelgevingsnormen in te stellen, en ervoor te zorgen dat onze industrieën niet gegijzeld worden door beslissingen die in San Francisco of Mountain View worden genomen. Het Soofi-model is bijzonder intelligent omdat het open is.

Dit betekent dat elk Europees bedrijf, elke onderzoeker, elke startup het kan gebruiken, verbeteren en er oplossingen op kan bouwen. Dit is het tegenovergestelde van het propriëtaire model dat veel Amerikaanse technologiegiganten kenmerkt. Een open model creëert een innovatie-ecosysteem dat de hele Europese economie kan bevoordelen, niet alleen bedrijven die de hoogste toegangstarieven voor propriëtaire API’s kunnen betalen.

Maar Soofi is slechts het begin. Wat we echt nodig hebben is een veel ambitieuzere visie: AI-gigafabrieken.

Dit zouden massale installaties zijn die zich toeleggen op het trainen van AI-modellen van wereldklasse, met rekenkracht gelijk aan de grootste datacenters ter wereld. Europa kan niet alleen met de VS concurreren op het gebied van academische onderzoeksprojecten. We hebben infrastructuur nodig die kan wedijveren met wat in Silicon Valley bestaat.

Investering in AI-gigafabrieken is niet alleen een technische kwestie. Het is een fundamentele economische kwestie.

AI-modellen vormen steeds meer de basis waarop alle digitale innovatie wordt gebouwd. Gezondheids-, financiële, productie- en onderwijsbedrijven zullen in de nabije toekomst allemaal diep afhankelijk zijn van geavanceerde AI-systemen.

Als Europa geen toegang heeft tot AI-modellen van wereldklasse die het kan controleren en aanpassen, zal het permanent in competitief nadeel zijn. Sommigen stellen dat investering in AI-gigafabrieken te duur is, of dat Europa zich alleen op AI-toepassingen zou moeten concentreren in plaats van fundamentele modellen te creëren. Dit argument is kortzichtig.

Het is als zeggen dat een land niet in elektriciteit zou moeten investeren omdat het energie kan importeren. Ja, het is korter termijn goedkoper.

Maar op lange termijn, zonder controle over de energie-infrastructuur, is een land kwetsbaar voor chantage, sancties en strategische beslissingen van anderen. Het Soofi-project toont aan dat Duitsland dit begrijpt. Maar Duitsland alleen is niet voldoende.

We hebben een gecoördineerde Europese strategie nodig. Dit betekent massieve investeringen in computerinfrastructuur, AI-onderzoekscentra, wetenschappelijk talent en startups die deze modellen in waardevolle producten en diensten kunnen omzetten.

Er is hier een gouden kans. AI bevindt zich nog in een relatief vroeg stadium van ontwikkeling.

De markt voor fundamentele modellen is nog niet volledig bevestigd. Als Europa nu handelt, met vastberadenheid en adequate middelen, kan het zich nog als toonaangevende creator van AI-technologieën vestigen, in plaats van slechts een passieve consument van Amerikaanse technologie te zijn. Investering in technologische soevereiniteit is niet protectionisme.

Het is gezond verstand. Het is het inzicht dat technologische autonomie in fundamentele technologieën die de toekomst van de samenleving bepalen, een essentieel openbaar goed is.

Soofi is een belangrijke eerste stap. Maar Europa moet veel grotere stappen nemen, veel sneller. AI-gigafabrieken zijn geen luxe.

Ze zijn een strategische noodzaak.